Η παρούσα «συνέντευξη» είναι αναδημοσίευση από το Έντυπο Barricada Antifa το οποίο κυκλοφορεί σε ανοιχτούς κοινωνικούς χώρους της Ελλάδας καθώς και σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία με αντίτιμο κόστους 1,5 ευρώ. Μετά το 1ο Antifa Live, που πραγματοποιήθηκε στις 3 Μαρτίου 2012 στην Αθήνα (Ξύλινο στέκι Καλών Τεχνών), οι συντάκτες του Barricada θέλησαν να παρουσιάσουν μια ιστορική αναδρομή του Hip Hop στους δρόμους της Αθήνας μέσα από τις εμπειρίες του Παράξενου.
Το site του Barricada Antifa (καθώς και πολλών άλλων σημοδιεύσεων και εντύπων των αυτόνομων): Αυτονομία
Για όσους δεν γνωρίζουν τον Παράξενο, ορίστε μία γεύση:
[…Ακολουθεί αυτούσιο το κείμενο της κουβέντας…]
Τον Παράξενο κάποιοι τον γνωρίζαμε από παλιά. Κάποιοι άλλοι τον γνωρίσαμε με αφορμή το antifa live στην Καλών Τεχνών. Κάπως έτσι βρέθηκαμε και μιλήσαμε για το πώς εκείνος θυμάται και βλέπει κάποιες από τις διαδρομές του hip hop στην Αθήνα. Μερικές απ’ αυτές τις κουβέντες μας φάνηκαν άξιες λόγου και τις κρατήσαμε. Μεταφέρονται σχεδόν αυτούσιες παρακάτω. Στην κουβέντα, μαζί με τον Παράξενο, είναι ο Μήτσος κι ο Κώστας.
Δρόμοι του hip hop στην Αθήνα
Κ: Ας ξεκινήσουμε από το πώς έμπλεξες με το hip hop;
Π: Στο δημοτικό, αρχές δεκαετίας ’90, ένας συμμαθητής μου είχε φέρει μαζί του από τη γαλλία μια κασέτα MC Hammer. Ακούγοντας την λοιπόν, όλοι όσοι ήμασταν στην παρέα κολλήσαμε, και προσπαθούσαμε να καταλάβουμε αυτό το μουσικό είδος για το οποίο δεν ξέραμε τίποτα. Τις επόμενες μέρες πήγα σ’ ένα δισκάδικο στην Πλ. Κολιάτσου κι αγόρασα και δική μου κασέτα MC Hammer. Ήδη εκείνη την εποχή στη Γαλλία υπήρχε hip hop σκηνή με βασικούς εκποροσώπους τους NTM και τους IAM. Eπιπλέον έπαιξε ρόλο το ότι επειδή ήξερα γαλλικά μπορούσα να ακούω πολύ γαλλικό hip hop. Πρώτοι μου γαλλικοί δίσκοι ήταν των IAM το “Ombre est lumière” και των ΝΤΜ το “Paris sous le bomb”, και εντάξει, ήμουν με τα ακουστικά από το πρωί ως το βράδυ.
M: Ήξερες τόσο καλά γαλλικά από μικρός;
Π: Ναι, διότι έχω γεννηθεί στο Λίβανο απ’όπου κατάγονται οι γονείς μου και ήρθαμε στην Ελλάδα τέλη δεκαετίας του ’80. Η Γαλλία κατά τη γνώμη μου είναι πολύ μεγάλη σχολή και έχει δώσει πολλά στο hip hop. Ένα άλλο ήταν πως γούσταρα επίσης πολύ το μπάσκετ που κι αυτό ήταν τότε συνδεδεμένο με την hip hop κουλτούρα κάπως, τουλάχιστον όπως εμείς την αντιλαμβανόμασταν. Τέλος πάντων αυτή ήταν ας πούμε η πρώτη επαφή μου και κάπως έτσι άρχισα να γράφω. Νομίζω πως οποιοσδήποτε ακούει hip hop, του σκάει κάποια στιγμή στη ζωή του να γράψει για κάτι. Γι’ αυτό και δε μου κάνει εντύπωση το πλήθος του κόσμου που ασχολείται. Στο hip hop τώρα το 95% των ακροατών (στο underground κομμάτι του), τραγουδάει κιόλας. Κάπως έτσι κι έγω άρχισα να γράφω. Στα θρανία, στους τοίχους και όπου έβρισκα, προσπαθούσα να αφήνω το στίγμα μου και τις σκέψεις μου.
Κ: Και πώς προχώρησε η ιστορία;
Π: Εγώ ξεκίνησα να γράφω μόνος μου. Είχα φτιάξει αρκετά κομμάτια, αλλά ποτέ δεν τα μοιράστηκα με πολύ κόσμο. Στην πορεία γνωρίστηκα με τον Μανώλη (Μυστήριο ή αλλιως mc Yinka). Μέναμε στην ίδια γειτονιά, και κάναμε παρέα αρκετά ώσπου κάποια στιγμή είπαμε να κάνουμε κάνα κομμάτι μαζί κι έτσι γεννήθηκαν οι «Παράγοντες». Μεγάλη ιστορία για μένα, μεγάλο ταξίδι που έχει χαραχτεί στη μνήμη μου και είναι μεγάλο μέρος της μουσικής μου ιστορίας. Ένα ταξίδι που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, βαδίζοντας πάντα με τους δικούς μας αργούς αλλά σταθερούς ρυθμούς. Εμπειρίες, μαθήματα και πολλά μουσικά πειράματα μας οδήγησαν στις Αντίξοες παραγωγές. Μια μουσική συνεργασία με τους FFC, τα Αντίποινα και τον Eκπτωτο Άγιο από Aνάφλεξη. Εδώ και αρκετό καιρό δουλεύω την προσωπική μου δουλειά..
Μ: Ναι, έλεγε ο Κώστας ότι σου έχει πάρει καιρό…
Π: Για μένα έτσι είναι η μουσική. Είναι ένα ισόβιο ταξίδι προς τον κόσμο που ονειρεύομαι και πρέπει να το πας και να σε πάει. Δεν μπορείς να το πιέσεις. Άμα δεν έχω κάτι να πω, γιατί να ψάξω να βρω κάτι να πω; Θα γράψω όταν θα νιώσω κάτι. Για μένα αυτό είναι το hip hop. Να βλέπεις, να νιώθεις, να θες να μοιραστείς και να κάτσεις να γράψεις. Να γράφω συνεχώς μόνο και μόνο για να είμαι στην επικαιρότητα είναι κάτι που δεν με ενδιαφέρει και δεν με ενδιέφερε ποτέ. Ούτε τα φώτα της δημοσιότητας γουστάρω, ούτε να παίζω σε πεντακόσια live το χρόνο. Για μένα το hip hop είναι ένα ταξίδι σ’ ένα μέρος που βασιλεύει η ελευθερία, η αλληλεγγύη και η ισότητα. Είναι ένας ακόμα τρόπος να αγωνίζομαι για τον κόσμο που ονειρεύομαι, ένας τρόπος να φωνάζω και να αγωνίζομαι.
Μ: Αυτό όμως, ειδικά εκείνη την εποχή δε συνέβη μόνο σε σένα.
Π: Ναι, στα μέσα της δεκαετίας του 90’ πιστεύω άρχισε να διαδίδεται αρκετά το hip hop στην ελλάδα. Εκείνη την εποχή του “Σ’ άλλη διάσταση“ από FFC, του «Η πόλις εάλω» απο txc και των active member. Δεν ήταν τόσοι πολλοί οι χιπχοπάδες τότε όπως τώρα και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ο περισσότερος κόσμος να γνωρίζεται μεταξύ του. Φόραγες ας πούμε τα φαρδιά σου παντελόνια και σε δείχναν στο δρόμο με το δάχτυλο. Ήσουν και ένιωθες διαφορετικός. Ειδικά αν άκουγες σωστό hip hop που να σου μιλάει στη καρδιά, όλα ήταν διαφορετικά.
Μ: Τι εννοείς σωστό;
Π: Μιλάω περισσότερο για τον στίχο. Άμα άκουγες σωστό hip hop έμπαινες στη διαδικασία να σκεφτείς, να αναρωτηθείς, να προβληματιστείς για το τι παίζει. Ας πούμε για το ρατσισμό στην Αμερική, για το ρατσισμό στη γειτονιά σου και άλλα..
Κ: Το «Ασανσέρ» έχω ακούσει ότι ήταν πολύ ζωντανή ιστορία.
Π: Κοίτα, ήταν απο τα λίγα μαγαζιά που παίζαν τη μουσική μας τότε. Ηταν και στη γειτονιά μου (Κυψέλη) και έχω πολύ ωραίες αναμνήσεις απο εκείνες τις εποχές. Έπαιζε ωραία underground μουσική, freestyle battling κλπ ανοιχτά μικρόφωνα.. Ήταν άλλες εποχές, ο κόσμος την έψαχνε πολύ με τη μουσική και κόπιαζε γι’ αυτήν. Άκουγες ένα κομμάτι κι έπρεπε να ρωτήσεις, να ψάξεις, να μάθεις, καθότι δεν έπαιζε και internet και τέτοια πράγματα. Μάζευες ένα μήνα λεφτά για ν’ αγοράσεις ένα cd κι όταν το έπαιρνες κλεινόσουνα σπίτι να το ακούσεις με πολύ μεγάλη προσοχή, να το μελετήσεις. Μελετούσες τους στίχους, τη μουσική, το γιατί έλεγε ό,τι έλεγε, ήθελε αγώνα για να μάθεις και να ενημερωθείς. Κι αυτό δε συνέβαινε επειδή έσκαγες τα φράγκα γι’ αυτό. Αλλά επειδή από κάθε άποψη κόπιαζες, πόναγες γι’ αυτό. Τώρα ας πούμε μπορεί να κατεβάζεις σαράντα δίσκους και να λες «εντάξει, θα τους ακούσω».
Μ: Κατεβάζεις εσύ;
Π: Να σου πω την αλήθεια τώρα δεν έχω internet. Όταν είχα, κατέβαζα, αλλά δεν τα άκουγα όλα. Κι ένα θέμα μ’ αυτή τη διαδικασία είναι πως κατεβάζεις, κατεβάζεις και στο τέλος είτε ακούς λίγα απ’ αυτά είτε χάνεσαι μέσα σ’ αυτά.
Μ: Για να γυρίσουμε πίσω· στο «Ασανσέρ» όμως δεν χανόσουνα. Ήταν σημείο συνάντησης για την hip hop κοινότητα…
Π: Τότε δεν υπήρχε αυτή η ανωνυμία του διαδικτύου που υπάρχει τώρα ας πούμε. Γνωριζόντουσαν όλοι και όταν υπήρχε κόντρα, η κόντρα αυτή ήταν πρόσωπο με πρόσωπο. Το «Ασανσέρ» ήταν μια φάση που άλλες βραδιές μαζευόταν ο hip hop κόσμος κι άλλες Αφρικανοί που έκαναν τις δικές τους φάσεις. Και καθώς ο χρόνος κυλούσε, αυτός ο κόσμος ερχόταν όλο και πιο κοντά. Παιδιά από πολλές γειτονιές της Αθήνας και απ’ όλες τις χώρες του κόσμου θα έλεγα. Υπήρχαν πολλά παιδιά από την Αλβανία, από Αφρική, από αραβικές χώρες, από οπουδήποτε..
Κ: Παίζαν και σκηνικά με φασίστες;
Π: Έπαιζαν αρκετά σκηνικά. Φασαρίες, ξυλίκια, και άλλα τέτοια… Τότε στο χιπχοπ δεν υπήρχε ούτε η παραμικρή υπόνοια για ρατσισμό ανάμεσα μας. Το τελευταίο που είχε σημασία ήταν το από που ήσουνα, το χρώμα σου κλπ. Εκείνα τα χρόνια το hip hop ήταν τελείως “antifa”, με την ευρύτερη έννοια..
Κ: Αυτό που έλεγες στην αρχή για το σωστό hip hop πώς άρχισες να το σχηματοποιείς στο κεφάλι σου;
Π: Κοίτα, στα πιο πολλά παλιά κομμάτια ήταν ο mc που ήθελε να πει την ιστορία του. “Είμαι από αυτή τη γειτονιά και περνάω αυτό κλπ”. Και ήθελες να πεις κι εσύ την ιστορία σου. Ό,τι με άγγιζε στη καρδιά και με έκανε να σκεφτώ θεωρούσα σωστό και ωραίο hip hop. Παρότι κι εγώ γούσταρα και έδινα βάση στο πως χώνει ο ένας mc ή ο άλλος, πώς ρολλάρει, πόσο ρυθμικός είναι και πώς πάταγε πάνω στο μέτρο, αυτό που με συνάρπαζε ήταν αυτά που είχε να πει για την καθημερινή ζωή..
Μ: Είναι αυτό που είχε πει ο Chuck D το ’92, μετά την εξέγερση στο L.A. πως «το hip hop είναι το CNN της μαύρης κοινότητας».
Π: Αυτό ισχύει, γιατί εμείς τότε μαθαίναμε τι συμβαίνει στη μαύρη κοινότητα ή για όποια άλλη αντίστοιχη μέσα από το hip hop, τη μουσική και τους στίχους. Και τελικά αυτό είναι το hip hop. Να μοιράζεσαι την αληθειά σου, την ιστορία σου και να μιλάς για αυτό που συμβαίνει με ειλικρίνεια.
Μ: Ειλικρίνεια, είπες την κατάλληλη λέξη.
Π: Το λέω γιατί εμένα μου τη σπάει να ακούω τον άλλο να μιλάει για πράγματα που δεν ξέρει και που τα αγνοεί. Δε γίνεται να λες «είμαι στη σκατίλα» και να ζεις στην κυρίλα. Είναι άλλο πράγμα να την παρατηρείς και να την αναδεικνύεις, κι άλλο να προσποιείσαι ότι τη ζεις για τους χ και ψ λόγους (συνήθως εμπορικούς)… Γιατί άμα εσύ που δε τη ζεις λες τόσα, ο άλλος που τη ζει τι να πει ρε φίλε; Αυτό φυσικά δε σημαίνει πως όλοι πρέπει να ζουν στο ζόφο αλλά καλό είναι να είμαστε ο εαυτός μας και να μην προσποιούμαστε..
Μ: Όπως λένε «τους γονείς δεν τους διαλέγουμε αλλά τη ζωή μας πρέπει να τη διαλέγουμε». Όπως κάτι παρέες πιτσιρικάδων από το Πέραμα, 15-16 χρονών, που ήρθαν στο live. Έκαναν μια επιλογή αυτοί οι μάγκες. Ρώτησαν, έψαξαν, έμαθαν κι ήρθαν μέχρι την Καλών Τεχνών πιθανά γνωρίζοντας και τη φάση που είχε παίξει με τους φασίστες στην Καλλιθέα.
Π: Ναι κι αυτή μια επιλογή είναι. Και μια που είπες για το live θέλω να πω δυο κουβέντες γιατί δεν έχουμε αναφερθεί. Για μένα αυτά τα live έχουν νόημα γιατί υποστηρίζεις ένα σκοπό, μια φάση ουσιαστική. Ήταν μεγάλη τιμή για μένα που έπαιξα σ’αυτή τη συναυλία και το είπα κι όταν ανέβηκα να παίξω. Εμένα με εκφράζει αυτό και γούσταρα που ο κόσμος ήταν συνειδητοποιημένος με λόγο ύπαρξης εκεί πέρα. Ήταν από κάτω και σε κοίταζε στα μάτια, σε καταλάβαινε, σε ένιωθε, σε άκουγε. Ακόμη κι αν δε συμφωνούσε 100% με αυτά που έλεγες, ήταν εκεί να ακούσει αυτά που λες και όχι μόνο να κριτικάρει αν τραγουδάς καλά ή όχι… Και προσωπικά σαν άνθρωπος που παίζει μουσική, το συναίσθημα που σου μένει μετά από μια τέτοια συναυλία δεν συγκρίνεται με τίποτα άλλο. Μπορεί να παίζεις με 50, 100, 300 ανθρώπους, που στην Καλών Τεχνών ήταν πολύ παραπάνω, αλλά το θέμα είναι πως όσοι είναι εκεί βρίσκονται για να σε ακούσουν, να σε νοιώσουν και να ταξιδέψουν μαζί σου… Τέτοια live πρέπει να κάνουμε, να έρχεται κοντά ο κόσμος και να πολεμάει το φόβο.
Κ: Εμείς λέμε πως θα κάνουμε…
Π: Σας πιστεύω. Ευχαριστώ πολύ για τη κουβέντα και τους χαιρετισμούς μου σε όλους όσους αγωνίζονται καθημερινά με τιμή και αξιοπρέπεια.
Θέλω να μιλάς...μέχρι το τέλος 