Βάρβαρος είναι ο πολιτισμός σας. Όχι τα γκραφίτι μας.

Σήμερα το μεσημέρι, το seleo.gr δημοσίευσε την είδηση ότι «Ο δήμος Θεσσαλονίκης καθαρίζει την πόλη από τα… γκράφιτι!».

Αναλυτικά η είδηση αναφέρει:

Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, ο Αντιδήμαρχος Ποιότητας Ζωής Κωνσταντίνος Ζέρβας και ο Πρόεδρος της Πολιτιστικής Εταιρείας Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος Σταύρος Ανδρεάδης, προσκαλούν σε συνέντευξη τύπου την Τρίτη 23 Απριλίου 2013, στις 11.00, στην Αίθουσα Συσκέψεων στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης (Β. Γεωργίου 1Α, 3ος όροφος), με θέμα την απομάκρυνση των γκράφιτι από μνημεία, δημόσια γλυπτά και χώρους πολιτιστικού και ιστορικού ενδιαφέροντος της Θεσσαλονίκης. Η δράση: «Χρώμα στην πόλη, καθαρίζουμε τα μνημεία της», είναι μια πρωτοβουλία ευαισθησίας για το αστικό περιβάλλον και τον πολιτισμό της καθημερινότητας, για την οποία συνεργάζονται ο Δήμος Θεσσαλονίκης, η Πολιτιστική Εταιρεία Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος και ενεργοί πολίτες.

Ένα μεγάλο μπράβο στους υπεύθυνους του προγράμματος καθαρισμού της πόλης. Φοβερή ιδέα. Αποτελεσματικότατη απέναντι στα προβλήματα που μαστίζουν την κοινωνία. Και δεν θέλω σε καμία περίπτωση να λαϊκίσω λέγοντας ότι τα πραγματικά προβλήματα είναι η ανεργία, οι απολύσεις και όλα τα άλλα. Βασικός μου σκοπός είναι να υπερασπιστώ τις μουτζούρες. Αυτές τις «απαράδεχτες» μουτζούρες που λερώνουν τις πόλεις μας.

Δεν θα αναλωθούμε καθόλου στις ρίζες και την ιστορία του γκραφίτι (που είναι γνωστές και αναμφισβήτητες) αλλά στο κατά πόσο η κουλτούρα του γκραφίτι – είτε αυτό σημαίνει τις τεράστιες καλοδουλεμένες παραγωγές σε αερογέφυρες και τρένα, είτε τις απλές υπογραφές, είτε στην τελική «το μακρύ και το κοντό» του καθενός – αποτελεί μια σύγχρονη βαρβαρότητα απέναντι στην αστική κανονικότητα. Μιλάτε για βεβήλωση μνημείων και στοιχείων πολιτισμού. Για ποιον ακριβώς πολιτισμό μιλάτε όμως? Σε καμία περίπτωση δεν με διακρίνει τυφλός ανθελληνισμός, οπότε είμαι κάτι παραπάνω από διατεθειμένος να υπερασπιστώ τα θετικά στοιχεία του πολιτισμού που όλοι μας – έτσι κτητικά – θεωρούμε δικό μας. Αλλά μισό λεπτό. Νομίζω πως για να προστατέψεις κάτι, ώστε να θέλεις να το κρατάς και άρτιο από τους «βάρβαρους», συνεπάγεται πως παλεύεις να κρατήσεις τα θετικά του στοιχεία ζωντανά. Ποιος από εσάς πάλεψε για κάτι τέτοιο? Για την δημοκρατία, για τις τέχνες, για, για, για, για.. Όλα απλώς παραδώθηκαν στην δίνη του καπιταλισμού και της εμπορευματοποίησης (σχετικά με τις τέχνες περισσότερο) και αφέθηκαν στην τύχη των εκάστοτε «Πολιτιστικών Εταιρειών Επιχειρηματιών» (αν είναι δυνατόν).

Όπως και σε κάθε άλλη περίπτωση, ο καπιταλισμός κατάφερε να καταπιεί ένα μέρος αυτής της ξεκάθαρα αντιδραστικής κουλτούρας. Τρέφοντας το θέαμα – και μόνο – κατάφερε να αφομοιώσει ένα μέρος της κουλτούρας του γκραφίτι με την κανονικότητα και με το «αντικειμενικά όμορφο», δημιουργώντας τις mainstream τάσεις του street art. Έτσι κι αλλιώς, διαθέτει όλα τα μέσα για να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση της «καλλωπιστικής τέχνης του δρόμου». Τεράστια φεστιβάλ, χρηματοδοτήσεις σε γκραφιτάδες, σεμινάρια, συμφωνίες με δήμους και τοπικούς άρχοντες και όλα βαίνουν καλώς. Η τέχνη του δρόμου ξαφνικά σε ρόλο διακοσμητή των πόλεων. Μπόλικο χρώμα, ωραίες εικόνες και συνήθως αποτυπώνοντας κοινωνικές ευαισθησίες. Όλα αυτά βέβαια με την χρηματοδότηση, την υποστήριξη και την άδεια από αυτούς που αναγκάζουν τις κοινωνικές ευαισθησίες να έχουν λόγο ύπαρξης. Και δε λέω, πολλά από τα νόμιμα γκραφίτι είναι υπέροχα. Αλλά αυτό δεν το αμφισβητεί κανείς, οπότε δεν έχει και πολύ νόημα να το υπερασπιστώ κι εγώ.

Είπαμε, εγώ σκοπεύω να υπερασπιστώ τις μουτζούρες. Τις άτεχνες υπογραφές των πιτσιρικάδων (ή τις δικές μου που δεν το ‘χω και καθόλου με τα σπρέι). Αλήθεια, κύριοι της σαλονικιότικης μπουρζουαζίας, σας έχει περάσει ποτέ από το μυαλό ότι αυτό που μας γοητεύει στις μουτζούρες μας είναι η διαδικασία που κρύβουν και όχι το αποτέλεσμα; Έχετε ιδέα πόσο ηδονιστικό μπορεί να είναι το να νιώσει κάποιος ελεύθερος για κάποια λεπτά ώστε να αποτυπώσει αυτό που σκέφτεται σε έναν ΓΑΜΗΜΕΝΟ τοίχο; Έχετε νιώσει ποτέ να επικοινωνείτε με τρόπο μη-κανονικό; Προφανώς και όχι. Αυτές είναι διαδικασίες, που όσο κι αν προσπαθείτε, δε θα καταφέρετε ποτέ να καταστείλετε εφόσον δεν μπορείτε καν να τις κατανοήσετε.

Ο δεκαπεντάχρονος που έγραψε «Μαρία σ’ αγαπώ» στον τοίχο σας είναι ο μαθητής που πριν ένα μήνα λυποθύμησε στο σχολείο του από την πείνα (το σρπέι ήταν δανικό – για να μην πείτε «δεν έχει να φάει και αγοράζει σπρέι;»). Και γιατί επέλεξε να το γράψει στον τοίχο; Εύκολο. Πρώτον, γιατί γουστάρει να νιώθει ελεύθερος στους δρόμους που περπατάει. Δεύτερον, γιατί θέλει, όσο μπορεί, να βάλει το λιθαράκι του στην καταστροφή του πολιτισμού που βλέπει να κατασπαράζει τον ίδιο και τους φίλους του. Τρίτον, γιατί όταν το έγραψε στο θρανίο της Μαρίας, ο καθηγητής τον απέβαλλε. Τέταρτον, γιατί ακούει Παρεμβολές (συγκεκριμένα το «Δουλειές με μπογιές») και θέλει να κάνει το ίδιο. Πέμπτον, γιατί ενώ θέλει να ασχοληθεί με την τέχνη (σε κάθε της μορφή) οι γονείς του του επιβάλλουν να ονειρεύεται μια καρέκλα σε κάποιο γραφείο ή όπως λέγανε οι ffc «Σε μια δουλειά, εννιά με πέντε, σε κάποιου ρουφιάνου τη στολή». Έκτον, και σημαντικότερο, γιατί η Μαρία σίγουρα θα εντυπωσιαστεί πολύ περισσότερο από το να της το έλεγε από το κινητό ή από το facebook. Με ένα σμπάρο, πολλά τρυγόνια λοιπόν.

Κάτι ακόμα, σχεδόν τελευταίο. Τα μνημεία σας είναι ΑΣΧΗΜΑ. Πέρα από το ότι απεικονίζουν τις περισσότερες φορές, τις πιο βάρβαρες φιγούρες της ιστορίας. Στο δικό μου «αντικειμενικό» γούστο, λοιπόν, φαντάζει πολύ πιο όμορφο ένα σύνθημα με ροζ σπρέι που λέει «Κούλα μ’ ακούς; Πολύ κωλόπαιδο ο Κυριάκος» από το άγαλμα του μεγάλου αλεξάνδρου. Χμ τώρα που το σκέφτομαι καλή ιδέα ε; Δεν συμφωνείτε;

Αυτά τα ολίγα. Αφιερωμένο…